De heksen die destijds op de brandstapels belandden waren hoofdzakelijk vrouwen. Dit is niet verwonderlijk aangezien de vrouw altijd met argwaan werd bekeken door de kerk. De vrouw stond enerzijds symbool voor de vruchtbaarheid en anderzijds voor de vleesgeworden zonde. Ze werd gezien als een verleidster die mannen op het verkeerde pad brengt en hen van hun geloof weglokt. Zo werden vele meiden van pastoors van hekserij beschuldigd. De vele kerkelijke ingrepen sterkten het volk in de overtuiging dat vrouwen heel veel schade konden aanrichten. Als ze een priester kon doen bekeren dan was ze zeker ook in staat om de oogst te vervloeken…[i]
De paus benoemde inquisitoren voor het bestrijden van ketterij maar begon zich gaandeweg te focussen op hekserij. In de bul van paus Innocentius VIII uit 1484 staat zwart op wit dat hekserij niet langer als een waanbeeld wordt beschouwd. Wie niet in heksen gelooft, is een ketter. Hendrik Kramer en Jacob Sprenger werden hierbij als heksenjagers aangesteld. Zij schreven de ‘heksenhamer’, een handleiding voor de heksenprocessen. Door de opkomst van de boekdrukkunst werden beide werken snel over heel Europa verspreid. [ii]
De wereldlijke rechtbanken hadden ook hun aandeel in de bestrijding van ketterij en hekserij met het gevolgd dat de repressie steeds bloediger werd. Zo riep men de rechters op om zware straffen op te leggen voor hekserij. De heksenvervolging draaide op volle toeren aan het begin van de 17de eeuw. Telkens de prille empirische wetenschap geen antwoord kon aanreiken werd de verklaring in duivelse krachten gezocht. Als iemand beschuldigd werd van hekserij, werd de beklaagde opgepakt en ondervraagd. Was men na dit vooronderzoek niet overtuigd van de onschuld van de vrouw, werd het menens. Ze moest immers bekennen, want anders kon ze volgens de wet niet veroordeeld worden. Om tot bekentenissen te komen gebruikte men folteringen. Velen bezweken hieronder en werden nooit berecht, anderen bekenden uit ellende en werden dan veroordeeld. In sommige streken was de waterproef heel populair. De rechter grote teen van een beklaagde werd aan haar linker duim vastgebonden en vervolgens werd ze in het water geworpen. Dreef ze boven, dan was het bewijs geleverd dat ze een heks was. Verdronk ze, dan was ze tot haar grote opluchting onschuldig. Langzamerhand won de wetenschap terrein en kreeg rationaliteit mee de bovenhand. Mensen konden wat om hen heen gebeurde steeds beter verklaren. Vooral de vooruitgang op het vlak van geneeskunde, met de verklaringen voor hysterie en epilepsie deed de brandstapels doven.[iii]
Heksenvervolging komt tegenwoordig nog altijd voor in Europa, Afrika, India en Nieuw Guinea. Het geloof in magie en hekserij biedt een verklaringsmodel voor anders voor hen onverklaarbare gebeurtenissen zoals plotse ongelukken, ziekte of dood.
[i] Peuterman, A. (2002). Met de grove bezem. Knack. Geraadpleegd op 18 juni 2011, op http://knack.rnews.be/nl/actualiteit/weekblad/articles/printarticle-49047.htm
[ii] Wikipedia.(s.d.). Heks. Geraadpleegd op 18 juni 2011 op http://nl.wikipedia.org/wiki/Heks_(persoon)
[iii] Wikipedia. (s.d.). Heksenvervolging. Geraadpleegd op 19 juni 2011 op http://nl.wikipedia.org/wiki/Heksenvervolging
Geen opmerkingen:
Een reactie posten