In het boek van A.de Swaan heeft men het over vier risico’s die het leven van de loonarbeider konden ontwrichten nl: invaliditeit, ouderdom, ziekte en werkloosheid.
Voor het risico van invaliditeit had men de arbeidsongeschiktheidsverzekering. Indien men een ongeval had op het werk waardoor men arbeidsongeschikt was kon men terugvallen op deze verzekering. De werkgever werd altijd aansprakelijk gesteld tenzij er duidelijk bewijs was van schuld van de arbeider of in het geheel geen verband met de werkomstandigheden kon worden aangetoond. Het vaststellen van de ongeschiktheid gebeurde door een medische expert die onpartijdig kon oordelen. Vele arbeiders bleven werkten tot ze er niet meer toe in staat waren. Op deze manier werd men ongeschikt verklaard en had men bij een gebrek aan pensioen toch nog een uitkering voor de oude dag.
Het rust-en overlevingspensioen om het risico van ouderdom te verzekeren ga ik hier nu niet bespreken aangezien ik het er in mijn volgende tekst over zal hebben.
Het risico van ziek zijn vormde een gemakkelijk te verzekeren risico. De kosten hiervoor bleven beperkt en er waren contante uitkeringen ter compensatie van het verlies aan loon. Het voorkomen van besmettelijke ziekten, epidemieën of chronische ziekten bracht het voortbestaan van de ziekenfondsen evenwel in problemen. Zoiets kon de middelen van het fonds in één klap uitputten. Een ander groot probleem was de stijging van de levensduurte, hierdoor waren er steeds meer mensen die een uitkering nodig hadden. Naast de ouderen vormden ook de armen een groot risico voor de ziektekostenverzekering. In vele landen werden de ziekenfondsen gedwongen om ook de armen te verzekeren, in ruil compenseerde de staat dan de extra kosten. De ziektekostenverzekering was net zoals de arbeidsongeschiktheidsverzekering afhankelijk van medici.
Het laatste risico is de werkloosheid. Doordat werkloosheid aanzien werd als een moeilijk te verzekeren risico werd het door bedrijven doorgeschoven naar de vakbonden om dan uiteindelijk bij de staat terecht te komen. Er was inspectie en toezicht nodig om te controleren of iemand nu echt buiten zijn wil werkloos was. Geleidelijk aan werden de economische oorzaken van de werkloosheid duidelijk waardoor men het heropvoeden en vermanen van de werklozen en armen meer en meer achterwege liet. De uitkeringen die de verzekering gaf legden meteen ook een grens vast waaronder de lonen niet konden zakken.[i]
De Belgische sociale zekerheid voorziet naast de hierboven genoemde verzekeringen ook nog in beroepsziektenverzekering, arbeidsongevallenverzekering, gezinsbijslag en jaarlijkse vakantie.
Het unieke aan ons Belgisch systeem is dat het gebaseerd is op een solidariteitsprincipe tussen werkenden en werklozen, jongeren en ouderen, gezonden en zieken, mensen met inkomen en mensen zonder inkomen, gezinnen zonder kinderen en gezinnen met kinderen, enz. De bijdragen die betaald worden op het loon van een werknemer worden dus gebruikt voor de financiering van de sociale zekerheid voor alle rechthebbenden.[ii] De sociale verzekeringen zijn dan ook verplicht! Het feit dat iedereen in Belgie verzekerd is lijkt heel vanzelfsprekend maar dat is het zeker niet. Vele ontwikkelingslanden kunnen maar dromen van dergelijk systeem, maar ook in economische grootmachten zoals Amerika was dit tot voor kort een utopie. Dankzij de Amerikaanse President Obama kwam er eindelijk een wet waarbij alle Amerikanen, die wettelijk in de VS verblijven, verplicht werden een ziekteverzekering te hebben. Bedrijven worden nu verplicht om dergelijke verzekering aan hun personeel aan te bieden of een bedrag te storten in een fonds dat daarvoor wordt opgericht. Deze wet is de belangrijkste sociale wet sedert de invoering van een systeem van gezondheidszorg voor ouderen door president Johnson in 1965 en zorgt ervoor dat 95 procent van de Amerikanen voortaan een betaalbare ziekteverzekering hebben. De afgelopen honderd jaar hebben zeven presidenten vergeefs geprobeerd om het recht op een zorgverzekering vast te leggen. De eerste die er zich aan waagde was Roosevelt in 1912, de laatste poging voor die van Obama kwam van Bill Clinton in 1993.Men mag dus terecht spreken van een historische gebeurtenis.[iii]
[i] De Swaan, A. (2004). Zorg en de staat. Zesde druk. Amsterdam: Bert Bakker.
[ii] FOD sociale zekerheid. (2008). Sociale zekerheid in het kort. Geraadpleegd op 7 augustus 2011, op http://www.socialsecurity.fgov.be/nl/over-de-fod/sociale-zekerheid-kort/sociale-zekerheid-kort.htm
[iii] Sweetlove. P. (2010). Wat houdt het zorgplan van obama in? Geraadpleegd op 6 augustus 2011, op http://www.sweetlove.be/act_zorgplanvs.html
Geen opmerkingen:
Een reactie posten